De gemeente Zwijndrecht en het Vlaams Gewest hebben een overeenkomst gesloten die de leefbaarheid in Zwijndrecht garandeert tegen de achtergrond van de geplande Oosterweelverbinding. Een concreet pakket aan maatregelen moet de verkeersleefbaarheid, de landschappelijke inpassing  en een gezond geluidsklimaat in Zwijndrecht en Burcht veilig stellen. Het sluitstuk is een grondige buffering van de E17. Achtergrond Op 15 maart 2017 sloten de Antwerpse burgerbewegingen (Ademloos, stRaten-generaal en Ringland)  met het Vlaams Gewest en de overkappingsintendant een "toekomstverbond". Zwijndrecht was geen partij bij dat toekomstverbond, hoewel de weerstand tegen de werken, de infrastructuur en vooral tegen de impact van het verkeer op de leefbaarheid in de woongebieden van Zwijndrecht en Burcht zeer groot was. Nochtans had het gemeentebestuur zeer kritische, negatieve adviezen afgeleverd, en is er al jarenlang verzet en vraag tot inspraak vanuit Zwijndrecht. De gemeenteraad besliste uiteindelijk om "de zaak der wegen" niet goed te keuren. Zonder positieve beslissing van de gemeenteraad over de aanpassingen aan de lokale wegen in Zwijndrecht, kon de Vlaamse regering echter ook geen bouwvergunning afleveren voor de Oosterweelwerken. 

Burgemeester André Van de Vyver (Groen): "Zwijndrecht en Burcht verdienen net zo goed een leefbare toekomst als Antwerpen.  Voor ons is dat ook al heel nabije toekomst: de werken voor Oosterweel beginnen nota bene eind dit jaar bij ons op de Linkeroever. We hebben met de gemeente én enkele individuele burgers jarenlang aangedrongen voor deze broodnodige maatregelen. Ik dank iedereen om toch voor een positieve oplossing te kiezen. Dit akkoord is historisch voor Zwijndrecht."

Met steun van de bevolking

Het gemeentebestuur werd in haar ijver om de nodige leerbaarheidsmaatregelen uit de brand te slepen gesteund door haar bevolking. Eind 2016 werd een schriftelijke volksbevraging georganiseerd. Daaruit bleek dat 77% van de inwoners vonden dat de Oosterweelplannen de leefbaarheid in Zwijndrecht-Burcht onvoldoende waarborgden. De stemmers spraken zich uit vóór een grondige aanpak van de E17, ofwel door een ondergrondse uitvoering, ofwel door een lichte bovengrondse overkapping. Dit laatste wordt nu opgenomen in de wedstrijd van de intendant.

Burgemeester André Van de Vyver (Groen): "De overkappingsintendant spreekt vaak over de nood aan een draagvlak. Daar hebben wij onze gemeentelijke volksbevraging over gedaan, en het resultaat was zonneklaar: Zonder extra maatregelen was dat draagvlak er niet. Het zijn grote woorden, maar in die zin is dit akkoord ook een overwinning voor de democratie. Het siert de Vlaamse regering dat ze, weliswaar na enige juridische druk, naar de mensen uit onze gemeente geluisterd hebben. "

Obstakels van de baan

Naast de zaak der wegen, was er ook een procedure bij de Raad van State tegen het BAM-tracé, mede ingediend door de Zwijndrechtenaren Greet Bergmans en Steven Vervaet. Heel wat argumenten hadden specifiek betrekking op het Zwijndrechtse luik van het dossier. De auditeur bij de Raad van State adviseerde om hen in het gelijk te stellen. Deze zaak hing als een zwaard van Damocles boven het hele project zolang niet ook deze twee burgers afstand zouden doen van hun procedure. Daarover gingen deze burgers, de gemeente Zwijndrecht, BAM en het Vlaams Gewest aan de onderhandelingstafel zitten. Gezamenlijk werd een overeenkomst bereikt die inhoudt dat de juridische procedures gestopt worden, in ruil voor een ruim pakket leefbaarheidsmaatregelen en garanties op de uitvoering daarvan. Daarbij kiezen alle partijen voor een constructieve oplossing. 

Burgemeester Van de Vyver (Groen): "De leefbaarheid van de bevolking van Zwijndrecht en Burcht is voor ons gemeentebestuur uiteraard van het grootste belang. Onze gemeente is ingesloten door snelwegen en industrie, en dat veroorzaakt nogal wat overlast. Dat weegt op de gezondheid van onze inwoners. Het was aan ons om Vlaanderen en Antwerpen van dat belang te overtuigen. Dat was nodig, en het is gelukt.  Wij willen ook dat de mobiliteitsproblemen rond Antwerpen worden aangepakt, maar dat wil niet zeggen dat wij zomaar eender wat moesten slikken. Dat hebben we dan ook niet gedaan, en nu ligt er een mooie overeenkomst."

Wat houdt het samenwerkingsakkoord in?

Allerlei projecten en ingrepen, gegroepeerd volgens drie speerpunten ? geluid, verkeersleefbaarheid en landschappelijke inpassing van de snelwegen ? werden in een sluitend akkoord gegoten.

• De bestaande geluidswerende maatregelen van het project Linkeroever worden opgewaardeerd tot een proefproject met innovatieve geluidswerende technieken dat een halvering van de geluidsdruk van de E17 (vermindering met 10 dB(A) ) moet garanderen tot op 600m van de autostrade.

Overkappingsintendant Alexander D'Hooghe brengt dit ook als minimumdoelstelling binnen in de opdracht die hij van de Vlaamse regering heeft gekregen. Het ontwerpteam dat werd aangesteld voor het "segment West" zal in zijn ontwerp deze doelstelling moeten behalen. Het geluidsproject kan dan verder uitgroeien tot een leefbaarheidsproject dat aanspraak kan maken om geselecteerd te worden door de Vlaamse regering als pilootproject.

• Er wordt voorzien in verschillende aanpassingen die moeten leiden tot een betere aansluiting op het onderliggend wegennet, een logisch netwerk van fietsinfrastructuur en een betere landschappelijke inpassing van de BAM-werken op Linkeroever.
• De verdere uitwerking en financiering werd geregeld. De gemeente Zwijndrecht zal ook financieel bijdragen aan het proefproject.
• Er werd gewaakt over een werkwijze die de voorziene timing van de werken niet in de weg staat. Dit akkoord houdt dus in dat de werken effectief zullen kunnen starten eind dit jaar.

Schepen Ann Van Damme (CD&V): "Qua geluidsoverlast garandeert dit akkoord een vrij spectaculaire verbetering. Een echte overkapping van de E17 kan op dit moment niet gegarandeerd worden, maar wordt wel concreet door de ontwerpers uitgewerkt, en kan dus op termijn gekozen worden.  Wij kijken met spanning uit naar wat de ontwerpbureaus zullen ontwikkelen.  De toekomst ziet er alleszins voor de leefbaarheid van Zwijndrecht een pak beter uit dankzij deze overeenkomst."

Op 27 juli 2017 heeft de ministerraad minister Weyts gemachtigd om dit samenwerkingsakkoord te ondertekenen. Op 24 augustus 2017 wordt het ter goedkeuring voorgelegd aan de Zwijndrechtse gemeenteraad. In diezelfde gemeenteraad zal ook "de zaak der wegen" terug worden voorgelegd zodat een stedenbouwkundige vergunning niet meer geblokkeerd wordt.

Het samenwerkingsakkoord voorziet nog in de verdere concretisering van het maatregelenpakket op basis van bijkomend studiewerk. Zodra daarover een akkoord is, zullen ook dhr. Vervaet en mevr. Bergmans hun procedure bij de Raad van State stopzetten.